Wij snappen Italië niet...

De eurocrisis lijkt voorbij. Italië bijvoorbeeld hoeft slechts 1,5% rente te betalen op staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar. Zijn de onevenwichtigheden die de eurozone eerder bedreigden inmiddels allemaal verholpen?

Wind mee

Dat de eurocrisis achter ons ligt is een misverstand. Vrijwel alle onevenwichtigheden van het moment dat de euro werd ingevoerd zijn er namelijk nog altijd. De al jarenlang torenhoge werkloosheid in Zuid-Europa is een symptoom daarvan.

Dat de eurocrisis de krantenpagina's nu tijdelijk niet domineert wordt verklaard door een opmerkelijke samenloop van omstandigheden. De landen in de eurozone hebben de wind namelijk van vier kanten tegelijk in de rug gehad: van de lage rente, van het wereldwijde conjuncturele herstel na de kredietcrisis, van de gedaalde koers van de euro en de lage olieprijs. Gunstiger kan niet.

Italië

Een van de eerdere probleemlanden in de eurozone is Italië. Italië is het land met de op twee na hoogste staatsschuld ter wereld (ruim EUR 2.000 miljard). De Italiaanse economie is weinig concurrerend en sinds de eeuwwisseling is er in Italië per saldo nauwelijks sprake geweest van enige economische groei.

Vanwege een overschot aan capaciteit (een gevolg van de euro die voor Italië eigenlijk te sterk is) zetten Italiaanse bedrijven stevig in op besparingen. Lagere prijzen (en lonen) leiden in Italië inmiddels tot het logische gevolg van deflatie. En vanwege de Europese regels is er voor de Italiaanse overheid eigenlijk geen andere optie dan verder bezuinigen.

Interne devaluatie

De bezuinigingen door zowel de publieke als de private sector in Italië zijn te zien als een 'interne devaluatie'. Voor de totstandkoming van de euro devalueerde Italië ook dikwijls, maar dan extern door het verzwakken van de eigen munt. Overigens alle besparingen ten spijt is de Italiaanse schuldquote de voorbije jaren verder gestegen tot inmiddels ruim 130% van het Italiaanse bbp.

Italië zit in de muntunie gevangen en het land zelf beschikt nauwelijks over opties om de inflatie aan te wakkeren waarmee de schuld houdbaarder zou worden. Sterker, er lijkt niet heel veel meer nodig om Italië de grip op de staatsschuld helemaal te laten verliezen.

Ontsnappen uit de muntunie

Een alternatief voor Italië om van de hoge staatsschuld te worden verlost is simpelweg uit de euro stappen en vervolgens schulden herstructureren. De opnieuw ingevoerde lire zal dan ogenblikkelijk in waarde dalen waardoor de export een stevige impuls krijgt. De huidige deflatie zal vrijwel gelijk omslaan in inflatie en de werkloosheid na een kortstondige piek in rap tempo dalen.

Het alternatief is in de euro blijven waardoor een nog groter deel van de Italiaanse industrie verloren gaat en de werkloosheid tot in lengte van jaren hoog zal blijven. Via de hierboven genoemde route van een 'interne devaluatie' zijn het vooral de jongeren in Italië die de hoge prijs van het euro-experiment betalen.

Door in de euro te blijven wacht Italië nog jarenlang economische malaise. Hoe langer dat duurt hoe groter wij de kans achten dat meer en meer Italianen zich zullen realiseren dat een ontsnapping uit de muntunie zo'n rampzalig alternatief nog niet is.

De actuele rente op Italiaanse staatsobligaties lijkt te impliceren dat wordt verondersteld dat Italië geen enkele moeite zal hebben om aan haar immense schuldverplichtingen te voldoen. En evenmin dat de Italiaanse bevolking nooit het idee zal krijgen dat een euro-exit voor Italië misschien zo gek nog niet is. Dat zijn wel heel optimistische aannames...