Wanneer koop je bij?

Onder value-beleggers is het eigenlijk nauwelijks een punt van discussie: een aandeel aantrekkelijk geacht op een koers van EUR 80,- wordt des te aantrekkelijker geacht op een koers van EUR 50,-. Het bijkopen van aandelen zou in lijn met de value-filosofie zijn en overwogen moeten worden.

Wanneer aandelen tegen lagere koersen bijgekocht kunnen worden is dit in potentie lucratief omdat de gemiddelde aankoopkoers verlaagd wordt. Wordt voor eenzelfde totaalbedrag bijgekocht dan wordt de gemiddelde aankoopkoers extra verlaagd doordat op het lagere niveau extra veel aandelen kunnen worden gekocht. Toch is bijkopen lang niet altijd aantrekkelijk...

Steeds lager

Wie gespreid in value-aandelen belegt kan zich de nodige fouten permitteren en dan nog altijd een prima resultaat behalen. Ook bij onze eigen portefeuilles - ValuePortfolio en ValueFormula - wordt niet iedere aankoop een succes. Maar ondanks dat nemen beide portefeuilles wel gestaag in waarde toe (klik hier om de ontwikkeling van de resultaten vanaf de start in te zien).

Voegen we een aandeel aan ValuePortfolio of ValueFormula toe dan krijgt zo'n nieuwe positie een gewicht van hooguit 5%. Halveert het aandeel vervolgens twee of zelfs drie keer - dat gebeurde al wel eens (!) - dan wordt zo'n positie automatisch verwaarloosbaar klein. Voor de portefeuille in totaliteit is het vervolgens nog amper relevant wat er vervolgens met het aandeel nog gebeurt.

Hoe anders is het wanneer er voortdurend wordt bijgekocht. Wordt bijvoorbeeld steevast voor hetzelfde bedrag bijgekocht wanneer een aandeel in koers gehalveerd is dan resulteert een faliekant mislukte aankoop al snel in een negatief effect van 15 tot 20% op de portefeuille in totaliteit. Een paar van zulke gevallen en de negatieve consequenties zijn nauwelijks meer goed te maken.

Wanneer bijkopen, wanneer niet?

Een bekende belegger - Bill Ackman - kocht begin 2015 aandelen van het met schulden overladen farmaciebedrijf Valeant. Ackman kocht vervolgens tegen alsmaar lagere koersen bij met desastreuze gevolgen voor zijn rendement in zowel 2015 als 2016. Een andere belegger - Bill Miller - kocht tijdens de kredietcrisis steevast aandelen van banken bij. Met eveneens desastreuze gevolgen.

Hoewel het bijkopen van individuele aandelen tegen lagere koersen in eerste instantie aantrekkelijk lijkt is onze indruk dat beleggers er beter terughoudend mee zijn. Voor een paar specifieke aandelencategorieën lijkt dat in het bijzonder te gelden:

- Aandelen van banken. Vanwege de leverage inherent verbonden aan het businessmodel van een bank is er maar weinig voor nodig om het gehele eigen vermogen te laten verdwijnen. Aandeelhouders blijven in dat geval vaak berooid achter.

- Bedrijven met hoge schulden. Komen de resultaten onder druk dan is een aandelenemissie al snel onvermijdelijk om aan de verplichtingen te kunnen voldoen. De koersniveaus van weleer zien aandeelhouders dan heel wel mogelijk nooit meer terug.

- Grondstoffenbedrijven, zelfs die zonder schulden. Een bedrijf dat olie weet te produceren tegen US $ 80 per vat is bij een olieprijs van US $ 100 heel winstgevend. Maar bij een olieprijs van minder dan US $ 80 juist verlieslatend met dan nogal eens een imploderende koers tot gevolg.

- Merkbedrijven, zelfs die zonder schulden. Aandelenkoersen van bedrijven waarbij het enige competitieve voordeel de merknaam zelf is dalen dikwijls sterk wanneer het merk uit de mode raakt. Kortom, eveneens geen aantrekkelijke categorie om almaar aandelen van bij te kopen.

- Bedrijven die (mogelijk) door nieuwe technologieën word ingehaald, zelfs die zonder schulden. Fotografiebedrijf Kodak vormt een bekend voorbeeld maar uiteraard geldt voor heel wat bedrijven dit technologierisico.

- Retailbedrijven, zelfs die zonder schulden. Vanwege onder meer veranderende voorkeuren van consumenten, de vele concurrenten en vaak stevige kosten die samenhangen met huren en salarissen zijn ook dit geen ideale bedrijven om almaar aandelen van bij te kopen.

Wees voorzichtig

Voor het bijkopen van aandelen van heel sterke bedrijven tegen lagere koersen - enigszins vergelijkbaar met het periodiek investeren in een fonds - valt veel te zeggen en is in lijn met de value-filosofie. De gemiddelde aankoopprijs wordt met zo'n strategie behoorlijk verlaagd want op een lager koersniveau kunnen voor hetzelfde geld extra veel aandelen worden bijgekocht.

Met het bijkopen van individuele aandelen waarvan de onderliggende bedrijven niet uiterst solide zijn passen beleggers echter beter goed op. Een mislukte belegging die de portefeuille een paar procent schade berokkent is nog wel te overzien. Maar is er telkens bijgekocht dan bedraagt de schade al snel 15% of meer. Zo'n verlies is niet snel goedgemaakt...