De vele zombiebedrijven in Europa

Maar liefst 9% van alle niet-financiële bedrijven in Europa met een beursnotering zijn wat analisten van Bank of America zombies noemen. Dat blijkt uit een recent artikel getiteld "Zombie Companies Littering Europe May Tie the ECB's Hands for Years" van het financiële dienstverleningsbedrijf Bloomberg.

Aan de vooravond van de kredietcrisis lag het percentage zombiebedrijven in Europa op 6%. Terwijl op dat moment de rente een stuk hoger lag dan nu.

Wat zijn zombiebedrijven?

De analisten van Bank of Amerika, de grootste bank van de Verenigde Staten, spreken van een zombiebedrijf wanneer de verhouding tussen (bruto) bedrijfswinst enerzijds en de renteverplichting anderzijds 1 of minder is. Bij deze bedrijven is de volledige jaarwinst onvoldoende om aan de renteverplichting te voldoen. Over het terugbetalen van schulden hebben we het hier dan nog niet.

Met name zombiebedrijven zijn kwetsbaar wanneer de rente op enig moment weer stijgt. Energiebedrijven, vanwege de lage olieprijs, en beursgenoteerde bedrijven in Zuid-Europa zijn oververtegenwoordigd in de lijst van Europese zombiebedrijven.

Het Italiaanse mediaconglomeraat Mediaset is een voorbeeld van een zombiebedrijf. Dat geldt ook voor het Zweedse energiebedrijf Lundin Petroleum, het Franse reclamebedrijf Publicis Groupe en het Nederlandse telecombedrijf Altice.

Lage groei productiviteit

Critici houden de Europese Centrale Bank (ECB) vanwege het beleid van een kunstmatige lage rente verantwoordelijk voor de toename van het aantal zombiebedrijven in Europa. En daarmee indirect ook voor de misallocatie van kapitaal, lage productiviteitsgroei en in het verlengde daarvan stagnerende reële lonen.

Het zijn gewone burgers die opdraaien voor de toename en het in leven houden van dergelijke zombiebedrijven. Zij zien als gevolg van de lage rente de koopkracht van hun spaargeld slinken. Feitelijk is er sprake van een overdracht van geld van spaarders naar zombiebedrijven, onder het mom van behoud van banen.

De analisten van Bank of Amerika stellen dat de ECB zich terdege bewust moet zijn van de vele zombiebedrijven in Europa die afhankelijk zijn van goedkope leningen. De ECB moet extra terughoudend en geduldig zijn met het afbouwen van het stimuleringsbeleid, vanwege een golf van faillissementen die anders dreigt.

Niet alleen maar somber

Dat de volledige jaarwinst niet volstaat om zelfs maar aan de renteverplichtingen te kunnen voldoen wil niet zeggen dat een faillissement voor dergelijke bedrijven onvermijdelijk is. Wellicht verbeteren de marktomstandigheden, zijn er verbeteringen in de bedrijfsstrategie mogelijk of wellicht dat er nog andere mogelijkheden zijn om de situatie te verbeteren.

Aandelen van zombiebedrijven presteren vaak heel goed wanneer de marktomstandigheden verbeteren of wanneer duidelijk wordt dat zo'n bedrijf terugkeert naar het land der levenden. Maar beleggen in zombies blijft erg speculatief en ze vormen een categorie die we zelf bij voorkeur mijden.

Overigens zit er voor beleggers ook een positieve kant aan de vele zombiebedrijven die Europa rijk is. Ze vergroten namelijk de kans dat de rente langer dan verwacht laag blijft. Dat vormt een stimulans voor aandelen en zorgt mogelijk voor een verzwakking van de euro. ValuePortfolio, onze modelportefeuille waarbij de nadruk ligt op gespreid beleggen in kwaliteitsbedrijven, zal naar verwachting van beide ontwikkelingen kunnen profiteren.